Czyny zabronione i kary
I. Inspekcja pracy ma prawo nałożyć grzywnę:
a/ do kwoty 100 000 EUR na pracodawcę za naruszenie obowiązków wynikających z niniejszej ustawy, prawomocnych przepisów dotyczących stosunków pracy i stosunków służby cywilnej, regulujących kwestie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, obowiązku pracodawcy do zawarcia umowy z pracownikiem i płacenia składek na uzupełniający fundusz emerytalny za pracowników oraz za naruszenie obowiązków wynikających z układów zbiorowych;
b/ do kwoty 33 000 EUR, jeżeli w wyniku naruszenia przepisów doszło do wypadku przy pracy, który spowodował śmierć lub poważne uszkodzenie ciała;
c/ do równowartości czterokrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia na pracowników szczebla kierowniczego i organy statutowe, które z własnej winy naruszyły obowiązki wynikające z przepisów określonych w części Ia/ powyżej, wydały instrukcje dot. takiego naruszenia lub ukryły fakty istotne dla działalności inspekcji pracy.
II. Inspekcja pracy nałoży grzywnę:
a/ w kwocie od 2000 EUR do 200 000 EUR na pracodawcę lub osobę fizyczną za naruszenie zakazu nielegalnego zatrudnienia (w przypadku nielegalnego zatrudnienia dwóch lub więcej osób min. 5 000 EUR);
b/ w kwocie od 300 do 33 000 EUR na pracodawcę lub osobę fizyczną za prowadzenie działalności bez uprawnień, zaświadczeń, licencji lub zezwoleń, jeżeli są one niezbędne do prowadzenia działalności;
c/ w kwocie od 1000 EUR do 200 000 EUR na pracodawcę lub osobę fizyczną, która jest przedsiębiorcą i nie jest pracodawcą, za poważne naruszenie obowiązków wynikających z zasad określonych w części Ia/ powyżej;
d/ w kwocie od 300 EUR do 100 000 EUR na pracodawcę lub osobę fizyczną, która jest przedsiębiorcą i nie jest pracodawcą, za niedopełnienie obowiązków nałożonych za pomocą środków mających na celu usunięcie braków stwierdzonych podczas inspekcji.
Dla celów nałożenia grzywny za poważne naruszenie obowiązków uznaje się:
• niezastosowanie się do warunków określonych dla czasu pracy i okresów odpoczynku podczas wykonywania prac przypisanych do trzeciej lub czwartej kategorii;
• przekroczenie czasu przepracowanego o ponad 10% w stosunku do czasu pracy zarejestrowanego w ewidencji czasu pracy, ale co najmniej o 30 minut w ciągu jednego dnia w przypadku pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę tymczasową studentów lub umowy o pracę dodatkową;
• nieprzestrzeganie warunków pracy kobiet w ciąży, matek do końca dziewiątego miesiąca po porodzie, kobiet karmiących, pracowników nieletnich i pracowników niepełnosprawnych;
• niezapewnienie urządzenia ochronnego lub urządzenia zabezpieczającego w celu zagwarantowania bezpieczeństwa i higieny pracy lub niezapewnienie funkcjonowania tego urządzenia ochronnego lub urządzenia zabezpieczającego;
• niestosowanie w pomieszczeniach środków mających na celu wyeliminowanie zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników, niestosowanie niezbędnych środków w tych pomieszczeniach w celu ograniczenia potencjalnych konsekwencji stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub umożliwienie dostępu do tych pomieszczeń pracownikom, którzy nie zostali odpowiednio i wyraźnie poinformowani oraz przeszkoleni i nie posiadają wyposażenia zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
• niezapewnienie niezbędnego sprawnego sprzętu ochrony indywidualnej lub nieutrzymywanie go w dobrym stanie technicznym.
Inspekcja pracy może nałożyć grzywnę w ciągu dwóch lat od daty rozpatrzenia protokołu i nie później niż w ciągu trzech lat od momentu naruszenia obowiązku. Przy nakładaniu grzywny inspekcja pracy uwzględni jej działanie prewencyjne, a przy ustalaniu wysokości grzywny rozpatrzy w szczególności powagę stwierdzonego naruszenia obowiązków i powagę jego konsekwencji, liczbę pracowników pracodawcy oraz ryzyka, jakie występują w działalności pracodawcy, liczbę nielegalnie zatrudnionych osób i fakt, czy stwierdzone naruszenie obowiązków jest wynikiem nieskutecznego systemu zarządzania ochroną pracy u pracodawcy, czy jest to pojedynczy przypadek niedopełnienia obowiązku, czy ponowne stwierdzenie tego samego niedopełnienia obowiązku.
Inspekcja pracy ma jednocześnie prawo do nałożenia grzywny porządkowej na pracowników pracodawcy, którzy w określonym terminie nie wypełnili swoich obowiązków wynikających z przepisów prawa. Chodzi o przypadki niezgłoszenia wypadku przy pracy, który spowodował śmierć lub poważny uszczerbek na zdrowiu, bezpośredniego zagrożenia poważną awarią przemysłową lub sytuacji, które uniemożliwiają działalność inspekcji pracy. Grzywna wynosi od 100 do 1000 EUR i może być nakładana wielokrotnie. W przypadku osoby fizycznej znajdującej się w miejscu pracy pracodawcy, która uniemożliwia działalność inspekcji pracy, inspektor pracy może nałożyć grzywnę w wysokości od 65 do 650 EUR.